Evolutie van de sociale bescherming in België sinds 1970

Onze FOD verzamelt vanuit verschillende gegevensbronnen cijfers over de sociale bescherming en de maatschappelijke context ervan. De statistieken gaan terug tot 1970 en maken het mogelijk om tendensen over lange termijn af te leiden.

Wij verzamelen cijfers over de socialezekerheidsstelsels van werknemers en zelfstandigen, waarbij een zekere uniformiteit in de voorstelling van de statistieken van de twee stelsels wordt nagestreefd. De statistieken van het ambtenarenstelsel en het stelsel van de Overzeese Sociale Zekerheid komen eveneens aan bod. Vervolgens zijn er cijfers over de geneeskundige verzorging en de sociale bijstand: het leefloon (met het bestaansminimum als voorgaande regeling), de inkomensgarantie voor ouderen (met het gewaarborgd inkomen voor bejaarden als voorgaande regeling), de tegemoetkomingen voor personen met een handicap en de gewaarborgde gezinsbijslag.

Om deze statistieken in hun maatschappelijke context te kunnen plaatsen, verzamelen we ook gegevens over de demografische en sociaal-economische situatie. We maken bovendien een opdeling van de statistieken op basis van regio (cijfers op het niveau van het bestuurlijk arrondissement).

De cijfers zijn afkomstig uit verschillende bronnen: naast de openbare instellingen van sociale zekerheid hebben we ook gegevens gebruikt van de Nationale Bank van België, het Federaal Planbureau, de FOD Werkgelegenheid en de FOD Financiën.

Enkele voorbeelden van tendensen die blijken uit de cijfergegevens:

• Het aantal arbeidsdagen (privésector + contractuelen van de overheidssector) steeg van 725.458.600 in 1970 naar 764.291.800 in 2009.
• Het aantal invaliditeitsdagen evolueerde van 28.907.134 in 1970 tot 73.232.963 in 2009. In verhouding tot het aantal arbeidsdagen is dat een evolutie van 4% naar 9,6%.
• Het aantal werkloosheidsdagen evolueerde van 22.233.432 in 1970 tot 194.953.783 in 2009. In verhouding tot het aantal arbeidsdagen is dat een evolutie van 3,1% naar 25,5%.
• Door de overgang van het kostwinnersmodel naar het tweeverdienersmodel, evolueerde het aantal werknemers van 2.382.193 in 1970 tot 3.181.738 in 2009. Ondanks de toename van de beroepsbevolking, zien we dat het aantal arbeidsdagen niet in verhouding is gestegen. Dit heeft onder meer te maken met de toename van de deeltijdse arbeid. Ook andere factoren spelen een rol, zoals de veroudering van de beroepsbevolking (impact op invaliditeit), een hoge werkloosheid in tijden van laagconjunctuur, de stijging van het aantal psychische stoornissen bij de groep van invaliden,…