Armoede bij ouderen

In een bijdrage in het Belgisch Tijdschrift voor Sociale Zekerheid (2/2016) onderzochten Michaël Berghman, Nina Donvil en Hans Peeters het gebruik van sociale bijstand door ouderen. Meer specifiek de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO). Aan de hand van administratieve gegevens kon een aantal belangrijke risicofactoren geïdentificeerd worden. We zetten ze hier op een rijtje.

Het belang van de burgerlijke staat valt moeilijk te ontkennen. In het algemeen blijkt dat wie getrouwd is een substantieel lager armoederisico ondervindt. Vrouwen hebben nog steeds een kwetsbare positie mbt armoede: de resultaten bevestigen dat ook voorbij de leeftijd van 65 vrouwen vaker worden getroffen door armoede dan mannen. Het armoederisico van ouderen die in een woonzorgcentrum verblijven, is aanzienlijk hoger dan dat van ouderen die autonoom wonen. Het armoederisico neemt bovendien toe met de leeftijd. Ook herkomst is een belangrijke factor inzake het armoederisico op latere leeftijd.

Dat de pensioenstelsels onderling sterk verschillen wat betreft de pensioenbescherming waarin ze voorzien, wordt bevestigd door de analyses. Vier procent van de gepensioneerden die hoofdzakelijk in een werknemersstatuut hebben gewerkt, maakt gebruik van de IGO, terwijl dit bij voormalige ambtenaren nauwelijks voorkomt. Bij de voormalige zelfstandigen is de situatie zorgwekkender. De lagere pensioenrechten die ze genieten, resulteren in een hoger armoederisico. Alarmerend is ook de toestand van personen die hun pensioen binnen verschillende stelsels opbouwden. 

Risicofactoren die een verhoogd armoederisico op latere leeftijd met zich meebrengen zijn dus:

- vrouw zijn; 
- (feitelijk of wettelijk) gescheiden of ongehuwd zijn; 
- alleen wonen; 
- in een woonzorgcentrum verblijven; 
- een oudere gepensioneerde zijn (75+); 
- eerstegeneratiemigrant zijn; 
- niet van de EU afkomstig zijn; 
- voornamelijk als zelfstandige gewerkt hebben of 
- een gemengde loopbaan hebben. 

Lees het volledig artikel: Sociale bijstand als indicator van armoede bij ouderen (.pdf)