Brexit: situatie na de benoeming van Boris Johnson

België is een van de Europese landen die het meest worden blootgesteld aan de gevolgen van de Brexit. Bij uitblijven van een overeenkomst zal de Brexit waarschijnlijk tal van negatieve gevolgen hebben voor de sociale rechten van veel Belgische of Britse verzekerden die tot nu toe door Europese regels beschermd werden.

Context

Na vele maanden van zeer moeizame onderhandelingen is er echter nog steeds geen overeenkomst tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. De Brexit, die oorspronkelijk gepland was voor 29 maart 2019, is nu uitgesteld tot 31 oktober, hoewel een verdere verlenging niet uitgesloten is. Het vertrek van Theresa May en de recente benoeming van Boris Johnson als nieuwe premier brengen de onderhandelingen opnieuw in onzekerheid. 

In deze zeer complexe context is de FOD Sociale Zekerheid aangesteld als Brexit-coördinator voor de sector van de sociale bescherming. De FOD coördineert en ondersteunt de voorbereidingen voor de Brexit, zodat elke partner en betrokken begunstigde (OISZ, FOD, kabinetten, enz.) over de geschikte instrumenten beschikt om zonder overeenkomst maatregelen te nemen om de negatieve gevolgen van de Brexit te verzachten.

Gevolgen van de Brexit voor de sociale zekerheid 

De sociale zekerheid van personen die zich binnen de Europese Unie verplaatsen wordt momenteel geregeld door een specifieke Europese regelgeving die hun socialezekerheidsrechten beschermt:

• je bent altijd onderworpen aan de wetgeving van slechts één land en betaalt dus in slechts één land sociale zekerheidsbijdragen of -premies
• je hebt dezelfde rechten en plichten als de onderdanen van het land waar je verzekerd bent
• voor uitkeringen wordt rekening gehouden met eerdere tijdvakken van verzekering, tewerkstelling of woonplaats in andere landen (samentelling van tijdvakken)
• als je recht hebt op een uitkering van het ene land, ontvang je deze over het algemeen ook wanneer je in een ander land woont (exporteerbaarheid).

Deze beginselen en regels zijn van toepassing in de betrekkingen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk totdat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie verlaat, d.w.z. uiterlijk op 31 oktober 2019. De latere werking van het socialezekerheidsstelsel zal afhangen van de vraag of er al dan niet een overeenkomst tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk wordt gesloten.

Waar staan we nu? 

Op initiatief van onze FOD werd een aantal voorzorgsmaatregelen genomen. De belangrijkste daarvan is de goedkeuring van de titel "Sociale zekerheid" van de "Brexitwet" (Wet van 3 april 2019 betreffende de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie). Dankzij deze bepalingen blijven de Europese coördinatieregels (Verordening 883/2004, enz.) tot eind december 2020 van toepassing tussen België en het Verenigd Koninkrijk. Dit betekent bijvoorbeeld het volgende: 

• Belgische gepensioneerden die in het Verenigd Koninkrijk wonen, zullen hun pensioen op dezelfde manier blijven ontvangen als nu het geval is.
• Een Belgische toerist die tijdens zijn verblijf in Londen een medische behandeling nodig heeft, kan nog steeds gebruik maken van zijn Europese ziekteverzekeringskaart.

De risico's als gevolg van de Brexit zijn voorlopig nog onbestaande.