Omvang van de sociale en fiscale fraude (SUBLEC)
Het is bijzonder moeilijk om sociale (en fiscale) fraude met een precies cijfer weer te geven, wat te wijten is aan het veranderende karakter van dit fenomeen:
- illegale immigratie;
- zwartwerk van huisbedienden;
- juridische constructies;
- enz.
Nochtans wordt de ondergrondse economie (d.w.z. de schaduweconomie + de zwarte economie) in België geschat op zowat 3,8% van het bruto binnenlands product (BBP) of 12,9 miljard euro.
Ter vergelijking, dezelfde fraude wordt geschat op:
- 3,4% van het BBP in Frankrijk
- 3% van het BBP in Nederland
De sociale fraude meten in ons land blijft een belangrijke taak. Nochtans heeft een pilootstudie in 2012 uitgewezen dat:
- 38% van de bevolking toegeeft producten of diensten in het zwart betaald te hebben;
- een verlies van 0,6% van het BBP te wijten zou zijn aan niet aangegeven activiteiten;
- 2,3% van de inkomens niet vermeld zou worden in de fiscale aangiftes waarvan 24% van de respondenten toegeeft ze niet correct in te vullen.
De Belgen ontmaskerd
Deze enquête onderzocht dus de frauduleuze activiteiten van de Belgen. Hoewel deze pilootstudie op een kleine schaal gevoerd werd, geeft deze ontmaskerende bevraging een resultaat dat de praktijken van onze medeburgers verheldert en dat vergeleken kan worden met andere Belgische studies uit het verleden. Ze laat ook toe de politieke actie op het vlak van sociale fraude -een van de prioriteiten van de federale overheid- wetenschappelijk door te lichten.
De projecten
Het bestuderen van fraude blijft niet beperkt tot de publicatie van de resultaten van de SUBLEC-studie. De FOD Sociale Zekerheid wil het onderzoek in dit domein verdiepen. Om dit te verwezenlijken, worden drie projecten naar voren geschoven om zoveel mogelijk partners aan te trekken:
- OBSOE: een observatorium om te waken over de garing, de centralisatie, het beheer, het doorgeven en de analyse van de verzamelde informatie met het oog op de strijd tegen de ondergrondse economie en het stimuleren van de bewustwording bij de politieke beslissers en de publieke opinie. De SUBLEC-studie werd gecreëerd om OBSOE van gegevens te voorzien.
- SUBLEC Firm: het vervolg van de SUBLEC-studie waarbij een SUBLEC-vragenlijst over fraude voorgelegd wordt aan de ondernemingen. Het belangrijkste doel van deze studie is de omvang van de niet aangegeven arbeid in de economie te schatten en beleidsadviezen te geven om dit soort arbeid aan banden te leggen in de bevraagde sectoren.
- MICROSIM: simulatie van de impact van het beleid op de omvang van de fraude door middel van een microsimulatiemodel (op punt gezet door de FOD Sociale Zekerheid met de steun van BELSPO).