OSIRIS: strijd tegen sociale dumping

OSIRIS is een tool ontwikkeld door de FOD Sociale Zekerheid in het kader van de strijd tegen sociale dumping en grensoverschrijdende sociale fraude. Het ondersteunt de Belgische sociale inspectiediensten (RSZ, RSVZ) en SIOD. bij het gebruik van verzoeningsmechanismen die op Europees niveau zijn opgezet om geschillen tussen lidstaten van de Europese Unie (EU) over gedetacheerde werknemers te beslechten.

Context

Om het vrije verkeer van personen binnen de EU te waarborgen, coördineren Europese regels de interactie tussen nationale socialezekerheidsstelsels. Dankzij deze regels kunnen mobiele burgers hun socialezekerheidsrechten behouden en verwerven, ongeacht de lidstaat waar ze werken, wonen of verblijven. Als algemene regel geldt dat Europese werknemers aangesloten moeten zijn bij het socialezekerheidsstelsel van het land waar ze werken. Bij wijze van uitzondering en onder bepaalde voorwaarden mogen grensarbeiders echter in een ander land werken terwijl ze onderworpen blijven aan het socialezekerheidsstelsel van hun land van herkomst: deze werknemers staan bekend als“gedetacheerde” werknemers.

Sinds enkele jaren zien we echter dat er misbruik wordt gemaakt van deze principes: voor sommige actoren is detachering een middel geworden om de regels te omzeilen of om de sociale voorwaarden te optimaliseren (sociale dumping ): het niet betalen van sociale bijdragen, een beroep doen op sociale zekerheid in het kader van “goedkope” regelingen, enz. Deze oneerlijke praktijken verminderen de sociale bescherming van de betrokken werknemers, schaden bedrijven die zich aan de regels houden en verzwakken de levensvatbaarheid van de socialezekerheidsstelsels.

De bestrijding van deze fenomenen is een prioriteit voor de Belgische federale regering, die elk jaar een reeks concrete acties definieert. De OSIRIS-tool, die in januari 2015 werd gelanceerd door de DG Beleidscoördinatie & Internationale Relaties (DG BCIR) van de FOD Sociale Zekerheid, werd ontworpen om een aantal van deze acties te ondersteunen.

Doelstellingen van OSIRIS

De ambitie van het project is om het actieplan uit te voeren dat de federale regering heeft opgesteld in de strijd tegen sociale fraude. Meer concreet worden twee hoofddoelstellingen nagestreefd:

1. Het versterken van de dialoog tussen de Belgische sociale inspectiediensten RSZ en RSVZ, de FOD Sociale Zekerheid en buitenlandse instellingen in geval van onenigheid over de aansprakelijkheid van grensarbeiders, door gebruik te maken van de Europese mechanismen die zijn ingesteld om geschillen tussen lidstaten te beslechten.
2. Opvolging van geschillen die via Europese bemiddelingsmechanismen worden behandeld. OSIRIS verstrekt elk kwartaal statistische gegevens aan de bevoegde ministeriële diensten en aan de SIOD.

De ervaring die België heeft opgedaan met het gebruik van verzoeningsmechanismen heeft de legitimiteit van Belgische verzoeken op EU-niveau vergroot, met name in het kader van de herziening van de Europese coördinatieregels en de evaluatie van mechanismen voor geschillenbeslechting tussen lidstaten. Dankzij de objectieve vaststellingen en cijfers die voortvloeien uit het gebruik van deze mechanismen en het OSIRIS-instrument (evidence based policy) kan België steeds meer invloed uitoefenen in de Europese debatten over de strijd tegen grensoverschrijdende sociale fraude.