Sinds 2005 worden er in de EU jaarlijks enquêtes over het inkomen en de levensomstandigheden van de burgers afgenomen (EU-SILC enquête). Op basis van de Europese sociale indicatoren afkomstig uit deze enquêtes, en aangevuld met andere nationale databronnen, verricht de FOD Sociale Zekerheid jaarlijks een analyse van de evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België.

Deze analyse wordt voornamelijk uitgevoerd ter ondersteuning van het sociale luik van het Nationaal Hervormingsprogramma en maakt deel uit van de coördinatie van het Europese beleid, dat op sociaal niveau is gebaseerd op de Europa 2030-doelstelling om het aantal mensen dat zich in armoede en sociale uitsluiting bevindt, te verminderen.

Traditiegetrouw biedt het jaarverslag een overzicht van de vier hoofdactiviteiten van de FOD: beleidsondersteuning en –coördinatie, dienstverlening aan de burger, fraudebestrijding en ontwikkeling van de eigen organisatie.

Het bevat niet enkel interessante cijfergegevens maar ook onze realisaties rond thema’s zoals personen met een handicap, actief ouder worden, de internationale arena, grensoverschrijdende tewerkstelling, digitalisering,…

Op 26 april 2023 presenteerde de Europese Commissie een voorstel voor een nieuw kader voor economische governance. Het doel is om de houdbaarheid van de schuldenlast te versterken en duurzame en inclusieve groei te bevorderen.

Het Spaanse voorzitterschap en het Belgische voorzitterschap van de EU hebben de Informal Working Group on Social Investment (IWGSI) opgericht.

Het hoofddoel van de IWGSI is - zonder zich te mengen in de lopende onderhandelingen over de Economic Governance Review (EGR) - input te leveren op basis van empirisch bewijsmateriaal met betrekking tot micro- en macro-economische rendementen van sociale investeringen en hervormingen, evenals monitoring- en evaluatiemethodologieën voor het volgen van het rendement van sociale investeringen, ter ondersteuning van een politiek debat.

Het doel van deze nota is om de reflectie van de IWGSI in deze twee richtingen te ondersteunen. De nota is voltooid op 11 maart 2024, na de 9 vergaderingen van de Informele Werkgroep Sociale Investeringen.

Het Vade Mecum geeft de evolutie weer van de statistische en financiële gegevens. Deze uitgave maakt het mogelijk om de belangrijkste statistische informatie met betrekking tot de sociale zekerheid te visualiseren. Je vindt er de statistieken in terug die zijn verbonden aan de begrotingen van de verschillende sociale beschermingsstelsels. De Algemene Toelichting van de initiële begroting 2019 vind je op onze website.

Op meer dan 200 pagina’s geven cijfers en tabellen een beeld van de mechanismen van ons solidariteitssysteem. De regelingen voor de werknemers en de zelfstandigen vormen het belangrijkste deel van dit Vade Mecum. De sociale bescherming voor de overheidssector, de sociale bijstand (onder andere de inkomensgarantie voor ouderen en de tegemoetkoming aan personen met een handicap) en de regelingen buiten globaal beheer, zoals de overzeese sociale zekerheid komen eveneens aan bod.

E-mail: dgBeSoC-contact@minsoc.fed.be

Wereldwijd hebben ongeveer 1,3 miljard mensen een significante handicap. Dit cijfer is de afgelopen tien jaar gestegen en volgens de prognoses zal het blijven stijgen als gevolg van verschillende factoren, waaronder de bevolkingsgroei.

Studies en gegevens hebben aangetoond dat personen met een handicap vaker te maken hebben met een hardnekkige benadeling in alle aspecten van de samenleving, maar vooral als het gaat om arbeidsmarktparticipatie of sociale bescherming. 

Ondanks het bewustzijn van de beleidsmakers is de situatie helaas niet veel verbeterd, aangezien het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een Handicap (VN CRPD) regelmatig zijn bezorgdheid heeft geuit over de hoge werkloosheidscijfers van mensen met een handicap in de Europese Unie, maar ook in landen die partij zijn bij het CRPD. Het recht van personen met een handicap om te werken en volledig deel te nemen aan de maatschappij is echter vastgelegd in het UNCRPD, dat door alle EUlidstaten is goedgekeurd, alsook door niet-EU-landen.

Wat zijn de behoeften, de motivatoren en de problemen van vrijwilligers in België? Waarom zetten sommige mensen zich in en anderen niet?

Zijn de verwachtingen of de belemmeringen inzake vrijwilligerswerk dezelfde voor regelmatige, occasionele en bestuursvrijwilligers? Worden de bezorgdheden en de prioriteiten van de vrijwilligers beïnvloed door hun eigen socio-economische situatie, leeftijd of andere factoren?

Op vraag van de FOD Sociale Zekerheid voerden twee onderzoeksbureaus in 2023 een kwalitatieve en een kwantitatieve enquête uit om een beter inzicht te krijgen in de ervaringen en de beleving van de vrijwilligers.

Memorandum FOD Sociale Zekerheid 2024

In tijden van budgettaire beperkingen en stijgende verwachtingen van de burger is het cruciaal om de financiële houdbaarheid van onze sociale bescherming te bewaken zonder haar kernopdrachten in gevaar te brengen. Het vrijwaren van een toereikende sociale bescherming binnen de uitdagende budgettaire context vergt de nodige doortastendheid en innovatie.

Sociale zekerheid beschermt niet enkel de individuele levensstandaard en veerkracht bij het optreden van sociale risico’s. Ze is ook een cruciale stabilisator van onze economie en maakt onze samenleving veerkrachtig bij externe schokken zoals natuurrampen, financiële crisissen, grondstofcrisissen, en technologische veranderingen. Die veerkracht werd concreet geïllustreerd tijdens de opeenvolgende Covid- en energiecrisissen en de oorlog in Oekraïne waarbij de grondslagen van het systeem werden behouden in combinatie met innovatieve oplossingen. We zullen deze kracht ook in de toekomst nodig hebben, bijvoorbeeld als het gaat over de gevolgen van de klimaatcrisis, de digitale transitie, en in het bijzonder de nog onvoorziene schokken.

In dit document geven we enkele pistes en reflecties mee die naar onze mening kunnen bijdragen aan een effectieve en efficiënte sociale bescherming. Het is dus noch een compendium van alle thema’s, noch een strategische richting – een keuze die aan de politiek toekomst – maar een compilatie van 40 kernideeën. De kernideeën – sommige dieper uitgewerkt dan andere – zijn gebaseerd op een holistische visie en benadrukken de noodzaak van een robuust model voor sociaal overleg.

We zijn er namelijk van overtuigd dat alleen een transversale netwerkbenadering van sociale risico’s kan leiden tot doeltreffende oplossingen. Deze globale visie omvat de coördinatie van het beleid op verschillende niveaus – federaal en op het niveau van gewesten en gemeenschappen, internationaal en zelfs lokaal – en steunt op gecoördineerde actie met alle spelers binnen het netwerk voor sociale bescherming. Ongeacht de bevoegdheidsverdeling van de toekomst, een geïntegreerde strategie is essentieel als we doeltreffende antwoorden willen ontwikkelen op complexe sociale problemen en zo de duurzaamheid en doeltreffendheid willen garanderen van interventies rond sociale bescherming.

Het belang van de sociale partners als medebestuurders van de sociale zekerheid is hierin cruciaal. Ze spelen een essentiële rol bij het formuleren van adviezen binnen de beheerscomités van de OISZ, de Nationale Arbeidsraad (NAR), het Algemeen Beheerscomité voor het Sociaal Statuut van Zelfstandigen en de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven.

Als FOD Sociale Zekerheid wensen we de beleidsinitiatieven van de regering te onderbouwen met feiten en data, met analyses en evaluaties, zodat we er mee toe bijdragen dat sociale zekerheid en sociale bijstand efficiënt georganiseerd worden en, misschien meer dan voorheen, hun rol als springplank naar een meer inclusieve samenleving kunnen realiseren.

Ook willen we meer inzetten op informatie en voorlichting, zodat onze burgers, bedrijven en organisaties beter op de hoogte zijn van hun rechten en plichten en ook een goed beeld krijgen over de manier waarop onze sociale bescherming kansen biedt aan wie daar op een bepaald moment nood aan heeft.

De FOD Sociale Zekerheid staat ter beschikking van de volgende regering, de bevoegde ministers en hun teams. Zo gewenst kunnen technische fiches worden opgesteld voor een verdere uitdieping

van de kernideeën in dit document. We staan ook klaar voor de uitwerking van de beleidsrichtlijnen in het toekomstig regeerakkoord. In navolging van dit memorandum wil deze FOD en haar netwerk een loyale partner en een administratie van voorstellen zijn. Voor meer informatie, aarzel niet om mij te contacteren.

Veel leesplezier,

De voorzitter van het directiecomité,
Peter Samyn

Memorandum college van voorzitters 2025 - 2029

Visie en uitdagingen voor de federale overheid 2025 – 2029. Samenvatting met kernboodschappen.

Deze nota over de beschikbare data en statistieken over het thema handicap werd opgesteld in opdracht van de Interministeriële conferentie handicap en gevalideerd op 5 december 2023.

Met de ratificatie van het VN-Verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap in 2009 heeft België zich geëngageerd om structurele stappen te zetten die de hindernissen voor personen met een handicap in hun dagelijkse leven verminderen. Dit engagement beperkt zich niet tot de beleidsdomeinen welzijn, sociale bijstand en gelijke kansen maar raakt het geheel van de publieke activiteiten.

Om de initiatieven van de interministeriële conferentie en van elke regering van ons land te kaderen in de implemenatie van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van Personen met een handicap werd besloten om een interfederale strategie handicap op te stellen.