Monitoring van de sociale impact tijdens crisissituaties in België

Deze pagina is het resultaat van de actieve samenwerking tussen de verschillende partners van WG SIC. De WG SIC bestaat uit vertegenwoordigers van de FOD Sociale Zekerheid, de FOD Werkgelegenheid en de POD Maatschappelijke Integratie, evenals vertegenwoordigers van de Belgische Openbare Instellingen voor Sociale Zekerheid (OISZ), Sigedis, Statbel, de Nationale Bank van België en het Federaal Planbureau. Gelet op het belang van een actueel beeld van de evolutie van de sociale situatie, ook buiten een acute crisisperiode, wordt de monitoring van deze werkgroep verdergezet, onder de nieuwe naam ‘Working Group Social Impact Crises’ (WG SIC).

Federaal Planbureau - FOD Sociale Zekerheid - FOD WASO –  FEDRIS - HZIV – KSZ – NBB – POD MI – RIZIV – RJV – RSVZ – RSZ – RVA – SIGEDIS - STATBEL

Conferentie 12 oktober 2022 - Sociale crisismonitoring: Covid-19 and beyond

De WG SIC organiseerde een conferentie over haar bevindingen op 12 oktober 2022 in de Résidence Palace te Brussel. Dit seminarie heeft de balans opgemaakt van de lessen die de WG SIC en COVIVAT leerden uit de crisis monitoring. Welke factoren bemoeilijkten een snelle monitoring van de sociale impact? Welke oplossingen werden hiervoor gevonden, en welke uitdagingen blijven?

Presentaties en video's

 

Algemeen kader

Op donderdag 12 maart 2020 kondigde de Nationale Veiligheidsraad naar aanleiding van de COVID-19-pandemie de federale fase van crisisbeheersing aan. De Eerste Minister zit deze Nationale Veiligheidsraad voor, die ook wordt bijgewoond door haar regionale collega's. Om de huidige COVID-19-crisis effectief te beheersen, heeft de federale overheid een beleidsnetwerk opgezet:

• de Nationale Veiligheidsraad neemt beleidsbeslissingen op strategisch niveau.
• het Federaal Coördinatiecomité (COFECO) bereidt de uitvoering van de beleidsbeslissingen van de Nationale Veiligheidsraad voor en coördineert verschillende interdepartementale en interregionale crisiscellen, die deze beslissingen concreet maken.
• de Sociaaleconomische Cel (ECOSOC) laat analyses uitvoeren en geeft advies over de sociaal-economische impact van de te nemen of te nemen maatregelen. De interdepartementale Werkgroep Sociale Impact COVID-19 Crisis (WG SIC) is verantwoordelijk voor het monitoren en evalueren van de maatregelen betreffende hun sociale impact en hun impact op de arbeidsmarkt en is opgericht om ECOSOC te ondersteunen.
• de Economic Risk Management Group (ERMG) is verantwoordelijk voor het beheer van de economische en macro-economische risico's van het COVID-19-virus in België.
• de Nationale Veiligheidsraad heeft ook een Task Force voor Kwetsbare Groepen opgericht.

Werkgroep Sociale impact COVID-19 Crisis (WG SIC)

De WG SIC volgt en evalueert de maatregelen voor de arbeidsmarkt (bijvoorbeeld tijdelijke werkloosheid, het overbruggingsrecht voor zelfstandigen), sociale zekerheid (bijvoorbeeld uitstel van sociale bijdragen) en sociale bijstand plus inclusie. De WG SIC heeft de volgende prioriteiten:

• opvolgen van de sociaal-economische impact van COVID-19
• beoordelen van het effect op korte termijn van de reeds genomen maatregelen (monitoring);
• simuleren van de impact van nieuwe maatregelen ("ex ante" evaluatie);
• identificatie van risicogroepen.

De WG SIC ondersteunt ook de Taskforce voor Kwetsbare Groepen met impactanalyses, eventueel verrijkt met wetenschappelijke analyses, en:

• onderzoekt de impact van de epidemie en van de COVID-19-maatregelen van de verschillende bestuursniveaus op kwetsbare groepen;
• stelt vast welke groepen door het vangnet van de sociaaleconomische maatregelen vallen en maakt hun problemen zichtbaar;
• doet voorstellen over aanvullende sociaaleconomische maatregelen die de beleidsmakers in overweging moeten nemen;
• moedigt coördinatie met de regio's aan voor een betere uitvoering van de maatregelen.

Publicaties WG SIC

De prioriteit van WGSIC was de statistische monitoring van de sociale gevolgen van de crisis, aangezien de snelle beschikbaarheid en toegankelijkheid van actuele gegevens essentieel is om adequate beleidsbeslissingen te nemen.

De WG SIC verzamelt gegevens van de verschillende administraties om wekelijks een bijgewerkt analytisch rapport te verstrekken aan ECOSOC en het beleidsnetwerk van de COVID-19-crisis. De verschillende administraties verstrekken voorlopige gegevens en schattingen die niet in normale omstandigheden worden gepubliceerd, maar die van vitaal belang zijn voor het beheer van de sociale impact van de COVID-19-crisis. Om deze reden werd deze informatie tot nu toe enkel aan beleidsmakers meegedeeld.

Verder levert WG SIC input op verzoek van ECOSOC en de Taskforce kwetsbare groepen. In principe kan WG SIC ook op eigen initiatief adviseren, maar door tijdsgebrek is dit tot nu toe vrij beperkt.

Deze pagina moet er toe bijdragen dat de informatie die door de WG SIC ter beschikking van de beleidsmakers wordt gesteld ook beter toegankelijk wordt voor andere actoren die betrokken zijn bij de beleidsondersteuning in het kader van COVID-19. 

Recurrente output:

Om tegemoet te komen aan de nood aan tijdige informatie is de rapportering in het kader van de WG SIC voor een belangrijk deel gebaseerd op voorlopige gegevens. Sommige gegevens zijn evolutief, o.a. omdat aanvragen voor maatregelen een retroactief karakter kunnen hebben, sommige dossiers bijkomend onderzoek vereisen, … Het gaat in een aantal gevallen om (nog) niet gevalideerde/ niet gepubliceerde gegevens.  Elk gebruik van deze gegevens en de daarop gebaseerde analyses moet rekening houden met deze specifieke context.

Hieronder vind je de korte nota "Belangrijkste aanbevelingen en vaststellingen" en de volledige nota "Monitoring van de impact van COVID-19 op werkgelegenheid en sociale bescherming in België".

• Monitoring van de impact van COVID-19 op werkgelegenheid en sociale bescherming en België: analytische nota, 27/03/2023 (sinds 7/04/2020 geactualiseerd) (.pdf)
• Dashboard sociale impact COVID-19-crisis (periodiek geactualiseerd) (.xlsx)

Thematische output:

• 05/06/2020 - "Sekswerkers als kwetsbare groep" (.pdf)
• 15/05/2020 - "Artiesten als kwetsbare groep"(.pdf)
• 06/05/2020 - "Gezinnen met kinderen als kwetsbare groep"(.pdf)
• 29/04/2020 - "Antwoord op vragen van de Taskforce "Kwetsbare groepen" aan de WG SIC" - (op vraag)
• 22/04/2020 - "De lockdown versoepelen: lessen uit het buitenland" - (op vraag)
• 17/04/2020 - "Hoeveel mensen zijn er die in het eerste kwartaal als uitzendkracht werkten en sinds de 'lockdown' niet  in werkloosheid, noch aan het werk zijn?" - (op vraag)
• 17/04/2020 - "Monitoring en analyse prioritaire kwetsbare groepen: interim, jobstudenten, flexi-jobs, contracten van bepaalde duur, en personen met een handicap" - (op vraag)
• 08/04/2020 - "Overview of measures taken by our neighboring countries to mitigate employment and the social impact of COVID-19" - (op vraag)

Mail naar: Rudi.VanDam@minsoc.fed.be of Koen.Vleminckx@minsoc.fed.be

Partners

• COVIVAT, ‘Corona Onderzoeksconsortium voor Inkomensverdeling en Sociale Effecten’, een samenwerking tussen drie onderzoeksgroepen van de Katholieke Universiteit Leuven en de Universiteit Antwerpen, geco-financierd door de FOD Sociale Zekerheid.
• Dynam, een langlopend samenwerkingsverband van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), het HIVA-KU Leuven, het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA), het Departement Werk & Sociale Economie (WSE), en het ’Institut wallon de l’évaluation, de la prospective et de la statistique’ (IWEPS).