Statuut student-zelfstandige: FAQ

Vanaf 1 januari 2017 heb je als student de mogelijkheid om je aan te sluiten als student-zelfstandige bij een sociaal verzekeringsfonds wanneer je een beperkte zelfstandige activiteit wil uitoefenen tijdens je studies. We behandelen de verschillende aspecten van het statuut aan de hand van 6 vaak gestelde vragen:

  1. Welke voorwaarden?
  2. Hoe krijg ik het sociaal statuut student-zelfstandige ?
  3. Welke bijdragen moet ik betalen?
  4. Welke rechten heb ik ? 
  5. Periode
  6. Einde statuut
     

Voor meer informatie kan je steeds bij een sociaal verzekeringsfonds terecht. Vergeet niet om iedere wijziging van je situatie te melden aan je sociaal verzekeringsfonds.

Welke voorwaarden?

Voor het statuut van student-zelfstandige gelden volgende voorwaarden :

In hoofdzaak ingeschreven

Als student-zelfstandige moet je voor minstens 27 studiepunten (ECTS) per academiejaar of schooljaar ingeschreven zijn. Worden je studies niet in studiepunten uitgedrukt, dan moet je ingeschreven zijn voor minstens 17 lesuren per week.

Je sociaal verzekeringsfonds zal vragen om een bewijs van inschrijving bij een onderwijsinstelling te bezorgen.

Periodes waarin je geen lessen volgt wegens een stage of de voorbereiding van een eindverhandeling doen geen afbreuk aan het feit dat je in hoofdzaak bent ingeschreven.

Regelmatig lessen volgen

Je  moet  bovendien regelmatig de lessen volgen. Dit toon je aan met een attest van je onderwijsinstelling. Vaak zal dit niet mogelijk zijn (aangezien vele onderwijsinstellingen geen aanwezigheden opnemen). Daarom heb je nog twee andere mogelijkheden:

  1. ofwel door deel te nemen aan de examens voor minstens 27 studiepunten of 17 lesuren.  Dit kun je aantonen door je ‘puntenbriefje’ voor te leggen. Let op: Loutere deelname aan de examens volstaat, je hoeft niet geslaagd te zijn.  Er is  echter wel effectieve deelname vereist.  Dit houdt in dat je voor vakken overeenstemmend met minstens 27 studiepunten (of 17 lesuren) een cijfer hoger dan 0 moet kunnen voorleggen.  Indien dit niet het geval is, zal alsnog een andere verklaring van de onderwijsinstelling moeten volgen die attesteert dat je wel degelijk aanwezig was bij de examens. 

  2. Ofwel door je te laten begeleiden in je ondernemingsproject door je onderwijsinstelling. Let op: Het feit dat je als student louter enkele faciliteiten geniet (bijvoorbeeld de mogelijkheid om examens uit te stellen) volstaat niet. Het dient wel degelijk om een specifieke begeleiding bij een ondernemingsproject te gaan, zoals bijvoorbeeld

of andere initiatieven zoals het statuut van ‘student-ondernemer’ toegekend door bepaalde onderwijsinstellingen (bijvoorbeeld ULg, UA)

Wanneer je verhinderd werd om regelmatig de lessen te volgen en/of deel te nemen aan de examens buiten je wil om (bijvoorbeeld door ziekte, ongeval, overlijden van een naaste, enz.), kan je dit bewijzen aan de hand van de nodige medische of andere attesten.

Een Belgische of een buitenlandse onderwijsinstelling

In welke onderwijsinstelling moet ik ingeschreven zijn? Komt een buitenlandse onderwijsinstelling ook in aanmerking?

Je moet ingeschreven zijn in een Belgische of een buitenlandse onderwijsinstelling. De onderwijsinstelling in België moet erkend zijn door de bevoegde overheid (de Gemeenschappen). In geval van een buitenlandse instelling moet het programma erkend zijn door de buitenlandse bevoegde overheid of overeenstemmen met een programma erkend door die overheid.

Het betreft voornamelijk de hogescholen en universiteiten.

Ik volg een uitwisselingsprogramma/ik ga op Erasmus. Kom ik nog in aanmerking voor het statuut van student-zelfstandige?

Ja.  Je blijft  ingeschreven bij je eigen onderwijsinstelling en moet je niet inschrijven bij de gastinstelling.

Wat met e-learning?

Schriftelijk onderwijs (e-learning) georganiseerd door een erkende onderwijsinstelling komt in aanmerking voor zover ook aan alle andere voorwaarden wordt voldaan (inschrijving voor minstens 27 studiepunten/17 lesuren en deelname aan de examens voor deze 27 studiepunten/17 lesuren).

Komt privé-onderwijs en onderwijs aan huis in aanmerking?

Neen.  In deze gevallen is er namelijk geen inschrijving in een door de bevoegde overheid erkende onderwijsinstelling.

Ik volg cursussen bij een centrum voor volwassenenonderwijs, bij Syntra, bij IFAPME (Brussel en Wallonië).  Kom ik in aanmerking voor het statuut van student-zelfstandige?

Ja, deze instellingen zijn door de bevoegde overheid erkend en kunnen in aanmerking komen voor het statuut van student-zelfstandige. Uiteraard moet wel ook aan alle andere voorwaarden (onder andere een inschrijving voor 27 studiepunten/17 lesuren) voldaan worden.

Kan een buitenlandse student die in Vlaanderen aan een hogeschool of universiteit studeert ook gebruik maken van het statuut van student-zelfstandige?

Ja, er is geen nationaliteitsvoorwaarde. Wanneer de student bijgevolg in België een zelfstandige activiteit uitoefent waarvoor hij moet aangesloten worden in het Belgische sociaal statuut der zelfstandigen en wanneer hij ook student is in een Belgische onderwijsinstelling kan hij het  statuut van student-zelfstandige genieten (op voorwaarde dat ook de andere voorwaarden vervuld zijn). 

Diploma

Het feit dat je ingeschreven bent in een erkende onderwijsinstelling impliceert dat het diploma dat je wil behalen een diploma is dat erkend is door een bevoegde overheid.

Wat met een buitenlands diploma?

In geval van studies in het buitenland moet het diploma dat je wil behalen ook erkend kunnen worden door een bevoegde overheid in België.

Je zult een document moeten bezorgen  aan het sociaal verzekeringsfonds dat vermeldt dat :

  • de studies in het buitenland erkend werden in België als studies voor de toekenning van een beurs wanneer je een dergelijke beurs hebt bekomen of,
  • de studies in het buitenland erkend werden door het fonds voor de betaling van de kinderbijslag wanneer je kinderbijslag blijft genieten tijdens je studieperiode in het buitenland of,
  • de studies gevolgd in het buitenland toelaten om de studies in België voort te zetten wanneer een onderwijsinstelling in België dit kan erkennen of,
  • de studies in het buitenland werden erkend door elke andere officiële instelling in België.

Ik behaal geen diploma maar wel een certificaat/een attest/ een getuigschrift/een creditbewijs.  Komt dit ook in aanmerking?

De voorwaarde van het behalen van een “diploma” kan ruim geïnterpreteerd worden.  Het kan gaan om een diploma, een attest, een getuigschrift, een creditbewijs of een certificaat.  

Ik ben ingeschreven met een creditcontract of een examencontract.  Kan ik ook genieten van het statuut van student-zelfstandige?

Ja, als student met een creditcontract of een examencontract kan je ook genieten van het statuut van student-zelfstandige mits alle andere voorwaarden vervuld zijn (waaronder een inschrijving voor minstens 27 studiepunten/17 lesuren).

​Hoe krijg ik het sociaal statuut student-zelfstandige?

Om je activiteit als student-zelfstandige op te starten, volstaat het niet de formaliteiten bij een ondernemingsloket te doorlopen. Je moet je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen naar keuze vóór je je activiteiten aanvangt.

Als je  deze termijn niet respecteert -, dan zal het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen (RSVZ) je vragen je situatie te regulariseren. Doe je dit niet, dan word je automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas voor zelfstandigen. Bij inbreuken kunnen administratieve boetes van 500 tot 2000 euro worden opgelegd.

Meer informatie over de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds vind je op de website van het RSVZ. Informatie over de vestiging als zelfstandige of in een vennootschap vind je in de brochure Zelfstandige worden”.

Tijdens deze aanvraag tot aansluiting, moet je een formulier invullen tot aanvraag van het statuut van student-zelfstandige.  Bovendien moet je een bewijs van inschrijving bij een onderwijsinstelling bezorgen aan je sociaal verzekeringsfonds zodat dit kan nagaan of aan de voorwaarde van een inschrijving in hoofdzaak (ten minste 27 studiepunten/17 lesuren) in een erkende onderwijsinstelling is voldaan.  Je zult ook op eer moeten verklaren dat je je ertoe verbindt om de lessen regelmatig te volgen.

In principe zal het SVF op het einde van het school-/academiejaar een attest van regelmatig volgen van de lessen opvragen (een puntenblad zal meestal volstaan zodat geen attest moet opgevraagd worden).

Wanneer je verder studeert en nog wil genieten van het statuut van student-zelfstandige zal het sociaal verzekeringsfonds ook een nieuw attest van inschrijving bij je opvragen en een nieuwe verklaring op eer voor het regelmatig volgen van de lessen.

Welke bijdragen moet ik betalen?

  • Als je  jaarinkomen  lager is dan 7.021,29 euro (geïndexeerd bedrag 2021) moet je geen sociale bijdragen betalen.
  • Als je inkomen  tussen 7.021,29  euro en 14.042,57  euro (geïndexeerd bedrag 2021) ligt, betaal je een verminderde bijdrage uitsluitend op het gedeelte van het inkomen dat boven de ondergrens ligt.  In functie van je inkomen, kan je bijdrage in dit geval schommelen tussen 0 euro en 359,84  euro per kwartaal.
  • Als je inkomen  gelijk is aan of hoger dan 14.042,57  euro (geïndexeerd bedrag 2021)  betaal je  bijdragen als een zelfstandige in hoofdberoep op al je inkomsten. Je betaalt dus een bijdrage van minstens 719,68 euro per kwartaal (in 2021).

Let op: gedurende de eerste drie volledige jaren van activiteit zal je een forfaitaire voorlopige bijdrage van ongeveer 80 euro per kwartaal betalen (in 2021).

Je kan je verzekeringsfonds wel vragen geen sociale bijdragen te moeten betalen indien je een duidelijk beeld hebt van je inkomsten en indien je op basis van objectieve elementen kan aantonen dat je inkomsten niet hoger zullen zijn dan 7.021,29 euro (in 2021).

Wanneer je werkelijk inkomen voor deze jaren gekend is via de fiscale administratie, zullen de voorlopige bijdragen worden geregulariseerd op basis van dit werkelijke inkomen. Vraag je je verzekeringsfonds om geen sociale bijdragen te moeten betalen en blijkt achteraf dat je inkomsten hoger zijn dan geraamd, dan zal je dus op het moment van de regularisatie van je inkomsten een verhoging moeten betalen.

Vanaf het vierde jaar betaal je opnieuw voorlopige bijdragen, maar deze worden berekend op basis van je netto beroepsinkomsten van drie jaar geleden. Deze voorlopige bijdragen worden vervolgens geregulariseerd op basis van het reële inkomen van het jaar in kwestie zoals meegedeeld door de fiscale administratie.

Sociale bijdragen zelfstandigen

Welke rechten heb ik?

De sociale bescherming die je geniet als student-zelfstandige, hangt af van de hoogte van de bijdrage die je betaalt. Als je bijdragen betaalt zoals een zelfstandige in hoofdberoep open je volwaardige rechten in alle sectoren (terugbetaling van geneeskundige verzorging, arbeidsongeschiktheids-, invaliditeits-, en moederschapsverzekering, gezinsbijslagen voor je kinderen enz.). 

Ook als je een verminderde bijdrage of geen enkele bijdrage moet betalen (hetgeen vaak  het geval zal zijn), behoud je bepaalde rechten:

  • inzake gezinsbijslag als rechtgevend kind, mits een controle op de inkomsten in bepaalde gevallen.  Meer informatie vind je terug op de website van je uitbetalingsinstantie.
  • inzake terugbetaling van geneeskundige verzorging, blijf je ten laste van je ouders.  In het geval je niet (meer) ten laste kan zijn van je ouders, kan je nog rechten openen als student in het onderwijs van het derde niveau (universiteiten en hoge scholen) zonder  leeftijdsgrens of als resident. 
  • op vlak van de arbeidsongeschiktheids-, invaliditeits-, en moederschapsverzekering, open je geen rechten.  Maar de periode tijdens dewelke je het statuut van student-zelfstandige genoot (buiten een periode van begin van bezigheid – dus na minstens 3 jaar) en waarvoor je een verminderde bijdrage hebt betaald en die onmiddellijk voorafgaat aan het begin van een activiteit als zelfstandige in hoofdberoep zal in rekening worden gebracht voor het vervolledigen van je wachttijd bij het ziekenfonds.

Periode

De attesten en verklaringen die jij of je onderwijsinstelling aan je sociaal verzekeringsfonds moet bezorgen om te laten nagaan of de voorwaarden voor het statuut student-zelfstandige vervuld zijn, worden opgesteld voor een school- of academiejaar. Je kan dus van het statuut student-zelfstandige genieten vanaf het vierde kwartaal van het kalenderjaar waarin het school- of academiejaar begint tot en met het derde kwartaal van het kalenderjaar waarin het school- of academiejaar afloopt.

Bijvoorbeeld: indien je alle voorwaarden vervult om het statuut van student-zelfstandige te verwerven voor het academiejaar 2017/2018, dan zal je als student-zelfstandige onderworpen zijn vanaf het vierde kwartaal 2017 tot en met het derde kwartaal 2018, ook wanneer je je studies in september 2018 niet opnieuw aanvat of je je tijdens het 3de kwartaal als werkzoekende inschrijft.

Einde statuut

Je statuut  als student-zelfstandige wordt beëindigd:

  • vanaf het kwartaal waarin één of meerdere voorwaarde(n) betreffende de uitvoering van een zelfstandige activiteit en/of de studies niet meer vervuld is/zijn.

    Voorbeeld: Indien je in de maand december (eerste kwartaal van het academiejaar) beslist je studies stop te zetten, dan ben je verplicht je sociaal verzekeringsfonds hiervan op de hoogte te brengen, want hierdoor vervalt je statuut. Je onderwijsinstelling zal bovendien geen attest meer kunnen uitreiken voor het regelmatig volgen van de lessen of deelname aan examens.
    Opgelet: Je zal je statuut van student-zelfstandige dus met terugwerkende kracht verliezen en voor dit kwartaal sociale bijdragen als zelfstandige in hoofdberoep moeten betalen.
     

  • Op 30 september van het jaar waarin je 25 wordt, ongeacht de datum waarop je verjaart.
     
  • In geval van verzaking aan je aanvraag voor het statuut van student-zelfstandige. Een dergelijke verzaking moet schriftelijk (per brief of email) worden ingediend bij je sociaal verzekeringsfonds. Deze verzaking gaat in op de eerste dag van het kwartaal volgend op het kwartaal waarin de verzaking wordt ingediend of vanaf een toekomstig kwartaal vermeld in je verzakingsaanvraag.

Opgelet: vergeet niet om iedere wijziging van je situatie te melden aan je sociaal verzekeringsfonds. (bijvoorbeeld: vermindering van het aantal studiepunten of lesuren, uitoefening van een andere halftijdse beroepsactiviteit, verandering van onderwijsinstelling, beëindiging van je studies, studies in het buitenland, beëindiging van de begeleiding van je ondernemingsproject door je onderwijsinstelling, enz.).