Studienamiddag: Sociale Bescherming en de Evolutie van de Levensverwachting
In het kader van 75 jaar sociale zekerheid organiseert de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid op 9 december 2019 een derde toekomstgericht debat. Het thema is deze keer de sociale zekerheid, de sociale bescherming en de veranderingen in levensduur.
Programma
- 13.30 – 14.00 Onthaal en registratie
- 14.00 – 14.10 Openingswoord door Peter Samyn, Voorzitter a.i. Directiecomité FOD Sociale Zekerheid
- 14.10 – 14.50 Keynote: “Tien lessen uit een vergrijzend België en een vergrijzende wereld”, door Philippe Defeyt: Institut pour un développement durable.
- Jean Hindriks Hoogleraar economie bij de Université Catholique de Louvain, Academische Raad pensioenen en Itiniera: "Financiering van de pensioenen"
- 14.50 – 15.20 Thema I: "Impact van de toenemende levensverwachting op de sociale uitgaven en het armoederisico bij gepensioneerden", door Saskia Weemaes, Federaal Planbureau
- Disputant: Herman Van Oyen, Sciensano
- 15.20 – 15.40 Pauze
- 15.40- 16.15 Panel & reacties van het publiek: Uitdagingen en vooruitzichten voor de vergrijzing. François Perl, Directeur-Generaal RIZIV; Laurent Nisen, socioloog Université de Liège; Jan Denys (Randstad). Moderator: Guy Tegenbos.
- 16.15 – 16.55 Thema II: De evolutie van de gezonde levensverwachting door Jean-Marie Robine, INSERM (Institut national de la santé et de la recherche médicale)
- Disputant: Didier Coeurnelle, co-voorzitter vereniging Heales
- 16.55 – 17.15 Slotwoord: David Wood “Forever Young?”, London Futurists.
Presentaties
Philippe Defeyt "Protection sociale et vieillissement" (.pdf)
Jean Hindriks "Financement des pensions" (.ppt)
Saskia Weemaes "Impact van de toenemende levensverwachting op de sociale uitgaven en het armoederisico bij gepensioneerden" (.ppt)
Herman Van Oyen "Evolution of health expectancy in Belgium" (.ppt)
Didier Coeurnelle "A propos d'espérance de vie en bonne santé" (.ppt)
Jean-Marie Robine "L’évolution de l’espérance de vie en bonne santé" (.ppt)
Video's
Thema's
De vergrijzing, in het bijzonder de toename van de levensverwachting is zowel een verwezenlijking van de naoorlogse verzorgingsstaat, als een grote uitdaging die we nog niet geheel onder controle hebben gebracht. De vergrijzing zorgt voor een toename van de uitgaven voor de ouderdomspensioenen, voor de gezondheidszorg en voor de ouderenzorg. De Studiecommissie voor de Vergrijzing verwacht dat de kostprijs van de vergrijzing geleidelijk aan zal toenemen tot 3,2 procentpunt van het BBP in de periode 2038 en 2043, waarna ze zal teruglopen tot 2,3 procentpunt in 2060.
De vergrijzing is een veelzijdige uitdaging, zowel in haar oorzaken als in haar gevolgen. In 1960 bedroeg de levensverwachting van 65-jarige mannen nog 13,9 jaar, nu is dat 19,0 jaar. Voor vrouwen is dat 21,5 jaar. Op hetzelfde moment worden we ten gevolge van de pensionering van de naoorlogse babyboomgeneratie geconfronteerd met een opaboom. Dit terwijl het gemiddelde aantal kinderen per vrouw sinds 1960 daalde van 2,7 naar 1,7 kinderen, ver onder de vervangingsgraad van 2,1 kinderen per vrouw. Ondanks een positief migratiesaldo vertraagt hierdoor de toename van de bevolking op arbeidsleeftijd sterk en zal ze uiteindelijk negatief worden.
Tijdens deze studiedag willen we ons voornamelijk beperken tot de impact van de toename van de levensverwachting als uitdaging voor het beleid. Maar alvorens we naar de gevolgen voor het beleid zullen kijken, laten we diverse experten kijken naar het fenomeen zelf. Kunnen we inderdaad de komende decennia blijven rekenen op een toename van de levensverwachting en, zo ja, wat zijn de voornaamste determinanten van deze trend? Zal de levensverwachting gestaag blijven toenemen of wordt er op een gegeven moment een grens bereikt? Of zal de levensverwachting, door de medische vooruitgang e.d., zelfs nog sneller gaan toenemen dan doorgaans verwacht? En betekent een toename van de levensverwachting automatisch dat ook onze gezonde levensverwachting zal toenemen? En betekent dit dan dat we ook langer actief zullen kunnen blijven?
Een toename van de levensverwachting is alleszins een belangrijke uitdaging voor onze beleidsmakers. Intussen is het reeds lang bekend dat de levensverwachting na de wettelijke pensioenleeftijd toeneemt en ervoor zorgt dat we langer van ons pensioen zullen kunnen genieten, zelfs indien de wettelijke pensioenleeftijd met twee jaar zal worden verhoogd. Is de toename van de levensverwachting een probleem voor de betaalbaarheid van onze pensioenuitgaven en, indien ja, wat zijn de mogelijke maatregelen die beleidsmakers kunnen nemen om deze betaalbaarheid naar de toekomst toe te waarborgen.
De toename van de levensverwachting is, ironisch genoeg, ook een uitdaging voor onze gezondheidszorg. Indien langer leven gepaard gaat met meer ongezonde levensjaren, bijvoorbeeld door de chronische aandoeningen, dreigt dit ook de gezondheidsuitgaven te laten toenemen. Maar een goede gezondheidszorg kan er uiteraard ook voor zorgen dat we langer gezond en actief kunnen blijven. Wat zijn hier de verwachtingen en hoe dienen onze beleidsmakers met deze trend(s) om te gaan?
En tenslotte is de toename van de levensverwachting ook een uitdaging voor de ouderenzorg. Hoe gaat onze ouderenzorg met deze uitdaging om, wat zijn hun verwachtingen voor de volgende jaren en hoe moeten onze beleidsmakers hierop anticiperen?
Het zijn allemaal vragen die we zullen trachten te beantwoorden en we zullen daarbij uiteraard ook in dialoog gaan met het publiek.
