Het VN-verdrag in België

België heeft het Verdrag van de Verenigde Naties voor de rechten van personen met een handicap geratificeerd op 2 juli 2009 en het is in ons land van kracht sinds 1 augustus 2009.

Naast de direct toepasbare bepalingen bevatten de bepalingen van het VN-Verdrag ook verplichtingen voor de verdragsstaten om de initiatieven te nemen voor de stapsgewijze verbetering van de situatie van personen met een handicap, de bestaande belemmeringen weg te nemen en nieuwe hindernissen te voorkomen.

Rapportage aan de Verenigde naties

Om de vooruitgang in de realisatie van rechten te meten, moeten landen die het verdrag geratificeerd hebben op regelmatige basis rapporteren aan het VN-Comité voor de Rechten van Personen met een handicap.

Die rapportage bestaat uit een rapport, bijkomende vragen van het VN-Comité en een mondelinge constructieve dialoog. Het maatschappelijk middenveld en het onafhankelijk mechanisme Unia krijgen de kans om een alternatief rapport in te dienen bij het VN-Comité.

Eerste rapportage aan het VN-Comité

  • Eerste Belgisch periodiek rapport (2011): Nederlands - Frans 
  • Vragenlijst van het VN-Comité (2014): Frans - Engels
  • Antwoorden op de vragenlijst (2014): Frans - Engels
  • Slotopmerkingen van het VN-Comité bij het eerste verslag van België (2014): Nederlands - Frans 

Tweede en derde rapportage aan het VN-Comité (vereenvoudigde procedure)

Nationale contactpunten

Alle verdragsstaten bij het VN-Verdrag moeten één of meerdere contactpunten (‘Focal Points’) aanduiden die een coördinerende rol opnemen voor de implementatie van het Verdrag. Indien er meerdere contactpunten worden aangeduid kan ook een nationaal coördinatiemechanisme voor de contactpunten aangeduid worden.

In België werd op federaal niveau en bij elk deelgebied een contactpunt aangeduid. Het federaal aanspreekpunt is ook het interfederaal coördinatiemechanisme.

  • Federaal : FOD Sociale Zekerheid; DG Beleidscoördinatie en Internationaal Beleid
  • Vlaanderen : Agentschap Binnenlands Bestuur; Afdeling Gelijke kansen, Inburgering en Integratie; team Gelijke kansen
  • Waals Gewest : Agence pour une Vie de Qualité (AViQ) ; Direction Appui, Relations extérieures et internationales
  • Franse Gemeenschap : Ministère de la Fédération Wallonie-Bruxelles ; Direction Egalité des Chances
  • Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Gewestelijke Overheidsdienst Brussel; equal.brussels
  • Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie : Administratie van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie
  • Franse Gemeenschapscommissie : Service Bruxellois francophone des Personnes handicapées (PHARE)
  • Duitstalige Gemeenschap: Dienststelle für Selbstbestimmtes Leben

Onafhankelijk mechanisme

Voor een onafhankelijk toezicht op de implementatie van het verdrag moet in elke verdragsstaat een onafhankelijk mechanisme aangeduid worden. In België werd het nationaal mensenrechteninstituut Unia  aangeduid om de uitvoering van het Verdrag te bevorderen, beschermen en opvolgen.

U kan ook bij Unia terecht om discriminatie op basis van handicap te melden of hier advies over te vragen.

Maatschappelijk middenveld

De gedachte “niets over ons, zonder ons” staat centraal binnen het VN-Verdrag en de vertegenwoordigende organisaties van personen met een handicap moeten ook bij de implementatie van het verdrag betrokken worden. Op federaal niveau zijn de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap en het Belgian Disability Forum hiervoor de eerste aanspreekpunten.