Een sterker Europese Arbeidsautoriteit voor eerlijker mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt
Op 25 januari 2024 vond in het kader van het Belgische Voorzitterschap van de EU een conferentie plaats om het werk van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) te promoten en bij te dragen aan de evaluatie van de werking ervan. Daarmee zet België het belang van efficiënte en eerlijke mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt in de verf.
De Europese Arbeidsautoriteit (ELA) werd opgericht in 2019 en is gevestigd in Bratislava (Slovakije). Vandaaruit ondersteunt het de EU-Lidstaten en de Europese Commissie om de arbeidsmobiliteit in de EU in goede banen te leiden. Miljoenen Europeanen werken in een andere lidstaat dan vanwaar ze afkomstig zijn, en daarnaast sturen Europese bedrijven ook heel wat werknemers de grens over om tijdelijk elders te werken, via detachering. België is een belangrijk bestemmingsland voor detachering, bijvoorbeeld in de bouwsector, maar Belgische bedrijven zenden ook veel werknemers uit.
Sinds de oprichting van de E.E.G. in 1957 is België voorstander van arbeidsmobiliteit, met inbegrip van de detachering van werknemers, op voorwaarde dat dit eerlijk gebeurt. Er bestaan evenwel misbruiken waarvan niet alleen werknemers maar ook werkgevers die het wettelijke kader wel respecteren het slachtoffer worden. Ook de betrokken lidstaten hebben te lijden onder dergelijk misbruik, dat hun sociale modellen ondermijnt door het verlies van aanzienlijke belasting- en parafiscale inkomsten.
Samenwerking tussen de lidstaten is daarom essentieel. Ze moet worden versterkt, zodat problemen samen kunnen worden aangepakt en onderlinge geschillen worden vermeden.
Samen informeren, samen instaan voor de naleving
ELA ondersteunt onder meer gezamenlijke inspecties, waarbij inspecteurs van de ene Lidstaat hun collega’s uit andere Lidstaten bijstaan. België speelde daarbij een pioniersrol : de eerste gezamenlijke inspectie onder ELA-vlag ging in ons land door. Minister van Werk Dermagne : “Wij moeten niet meer overtuigd worden van het belang van samenwerking tussen inspectiediensten. Sociale dumping moeten we samen aanpakken. Dat vereist voldoende middelen op Europees niveau, via ELA, maar ook in elke lidstaat afzonderlijk. Coördinatiestructuren zoals onze SIOD kunnen daarbij helpen.”
Informatievoorziening is een andere prioriteit voor ELA. Bedrijven en werknemers klagen nog al te vaak terecht dat ze niet weten welke regels moeten worden nageleefd en hoe ze hun rechten kunnen doen gelden. “Je moet weten waar je recht op hebt als werknemer binnen de EU. Maar de regeltjes zijn vaak zo complex wanneer je over de grens gaat werken dat zowel werknemers als werkgevers het bos door de bomen niet meer zien. ELA heeft hier al een belangrijke en zichtbare bijdrage geleverd. Het is in het belang van iedereen dat sociale rechten duidelijk zijn. Enkel zo bouw je aan duurzame mobiliteit binnen de EU” aldus Minister van Sociale Zaken Vandenbroucke.
Eerste evaluatie
De conferentie werd afgesloten met de overhandiging van het evaluatierapport over de activiteiten van de Europese Arbeidsautoriteit (ELA) aan de uitvoerend directeur van ELA, Cosmin Boiangiu, de waarnemend directeur-generaal Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie (Europese Commissie), Andriana Sukova, en de voorzitter van de Commissie Werkgelegenheid en sociale zaken (Europees Parlement), Dragoș Pîslaru.
Inderdaad, moet immers in de zomer van 2024 de nog jonge Arbeidsautoriteit formeel evalueren. De verwachtingen liggen daarbij hoog, want een goed werkende mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt is ook van belang om de krapte te bestrijden. Dat blijkt ook uit de groeiende inzet van werknemers van buiten de EU. Ook deze “derdelanders” kunnen worden gedetacheerd. “Het regelgevend kader daarrond is echter veel te beperkt, en we zouden een volgende Commissie willen oproepen om daar werk van te maken, ook in het licht van de komende uitbreiding van de EU”, stellen de beide ministers nog.
In Bratislava beseft men ondertussen dat de verwachtingen hooggespannen zijn. Uitvoerend directeur van ELA, Cosmin Boiangiu: “2024 is het eerste jaar dat we volledig operationeel zijn met ELA en we de lidstaten op alle gebieden kunnen ondersteunen om de arbeidsmobiliteit op de Europese arbeidsmarkt efficiënter en eerlijker te maken. De samenwerking met België verloopt uitstekend, en we zijn erg blij dat de evaluatie van ELA een prioriteit is voor het Belgische voorzitterschap. Wij zijn hier om elk land op de best mogelijke manier te ondersteunen en er zo voor te zorgen dat het vrije verkeer van werknemers en diensten in de EU plaatsvindt volgens de afgesproken regels.”
Dankzij deze conferentie zijn we een stap dichter bij eerlijke mobiliteit op de Europese arbeidsmarkt en sterkere sociale bescherming!