Nieuw jaarrapport van het Comité voor Sociale Bescherming 2023
Elk jaar publiceert het Comité voor Sociale Bescherming (SPC) een rapport over de sociale omstandigheden en het sociale beschermingsbeleid in de EU. De FOD Sociale Zekerheid coördineert de Belgische delegatie bij het Comité en zijn subgroep 'Indicatoren'.
Het rapport van dit jaar - uitgebracht op de Internationale dag voor de uitroeiing van armoede - richt zich op de energiecrisis en crisis van de kosten van levensonderhoud, voortkomend uit de COVID-19-pandemie en de Russische aanvalsoorlog op Oekraïne. De prijsstijgingen hadden een negatieve impact op de koopkracht van huishoudens, vooral voor gezinnen met een lager inkomen.
Het SPC is een adviserend comité van de EPSCO-Raad, de raadsformatie bevoegd voor tewerkstelling en sociale zaken. Alle lidstaten en de Europese Commissie zijn vertegenwoordigd in het comité. Het comité monitort en coördineert de sociale situatie in de verschillende EU-lidstaten.
De sleutelboodschappen
- De tewerkstellingsgraad bleef groeien en bereikte 75.3%. De werkloosheidsgraad bereikte in april 2023 een nieuw laagterecord van 5.9%.
- Na een piek in 2022 bleef de algemene inflatie dalen in het eerste kwartaal van 2023 door een scherpe daling van de energieprijzen.
- Na jarenlange groei daalde het reële inkomen van huishoudens in de EU in 2022, en dit bleef stabiel in 2023. De daling in de reële lonen werd gecompenseerd door belastingen, uitkeringen en andere tegemoetkomingen.
- Het aantal personen in armoede of sociale uitsluiting is over het algemeen stabiel gebleven. Door inkomensondersteunende maatregelen werd het effect van de hoge inflatie verzacht. Ook het aantal kinderen in armoede is grotendeels stabiel gebleven in 2022.
- Enkele positieve ontwikkelingen:
- Daling in het aantal (quasi-)werkloze gezinnen, in langdurige werkloosheid
- Stijging in arbeidsparticipatie voor oudere werknemers
- Daling in jongeren die geen beroepsopleiding of training volgt
- Daling in de diepte van de armoede (de relatieve mediane armoederisicokloof)
- Ontwikkelingen die in de gaten moeten worden gehouden:
- Stijgingen van het percentage ernstige materiële en sociale deprivatie, en het percentage standaard materiële en sociale achterstand.
- Een verslechtering van de armoede en de relatieve inkomenssituatie bij ouderen (65+)
- Gemengde ontwikkeling met betrekking tot inkomensongelijkheid
- Gebieden waar lidstaten maatregelen moeten nemen:
- De lidstaten moeten maatregelen blijven nemen om de gevolgen van de prijsstijgingen te verzachten.
- Lidstaten moeten hun sociale beschermings- en integratiesystemen blijven moderniseren. Ze moeten rekening houden met de dynamieken post-COVID-19.
- Sociale bescherming voor alle werknemers en zelfstandig moet worden bevorderd.
- Er moeten maatregelen genomen worden tegen de intergenerationele overdracht van armoede
- Er moeten speciale structuren komen om energiearmoede te beoordelen, te monitoren en aan te pakken. Energiearmoede moet centraal staan om een rechtvaardige groene transitie te garanderen.
- Verdere inspanningen moeten worden geleverd om te voorzien in betaalbare huisvesting.
- De lidstaten moeten de levensstandaard van de gepensioneerde bevolking verbeteren door maatregelen te nemen die gericht zijn op kwetsbare groepen.
- Systematische zwaktes in de nationale zorgstelsels moeten worden aangepakt om toegang tot betaalbare langdurige zorg van hoge kwaliteit te waarborgen.
- Na de COVID-19-pandemie moeten de lidstaten doorgaan met het aanpakken van de bestaande uitdagingen voor de Europese gezondheidsstelsels en het verbeteren van hun voorbereiding en veerkracht voor potentiële crisissen.
- Het Europees semester blijft een doeltreffend coördinatie-instrument voor het bevorderen van duurzame en inclusieve economische groei, concurrentievermogen, werkgelegenheid en adequate sociale bescherming en sociale integratie. (Het Europees Semester in het kort - Consilium (europa.eu))
- Er moet een constructieve dialoog blijven worden gevoerd tussen de EU-instellingen, lidstaten, sociale partners en maatschappelijke organisaties.
Meer info