Armoede en handicap in België

Personen met een handicap vertonen een hoger risico op armoede dan de rest van de bevolking. Dit toont een nieuw boek van de POD Maatschappelijke Integratie en de FOD Sociale Zekerheid aan. Dit boek kwam er op vraag van de Beleidscel armoedebestrijding en personen met een beperking.

Beide overheidsdiensten brachten verschillende experten, academici en adviseurs samen om een nieuw licht op de relatie tussen armoede en handicap te werpen. Koen Hermans zat het redactiecomité voor als doctor in de sociale wetenschappen, bij LUCAS (KULEUVEN) verantwoordelijk voor de uitbouw van het onderzoeksdomein welzijn, armoede en sociale uitsluiting. In het boek komen verschillende thema’s aan bod zoals toegang tot de arbeidsmarkt, sociale uitsluiting en het risico op armoede.

Unia en het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting tonen aan dat personen met een beperking nog steeds het slachtoffer zijn van discriminatie en dat dit invloed heeft op hun armoederisico. Het Observatorium voor gezondheid en welzijn van Brussel-Hoofdstad schetst hoe moeilijk het is voor personen met een beperking om zich een weg te banen door het administratieve landschap wat de problematiek van non-take up verklaart. Ook de Nationale Hoge Raad voor Personen met een Handicap leverden vanuit hun perspectief en expertise een bijdrage over de onderlinge relatie en geven concrete pistes hoe het beleid kan reageren.

Thema’s

In overleg met het stuurcomité werden de verschillende onderwerpen vastgelegd. Naast de methodologie, het ondersteuningsbeleid, de non-take up en de participatie aan de arbeidsmarkt is er ook aandacht voor discriminatie, armoede en handicap (UNIA). Niet alle thema’s konden worden behandeld: "ouderen en handicap" plus "migranten en handicap" komen niet aan bod. Wel is er samenwerking met het Brussels Observatorium, voor wat betreft de ondervertegenwoordiging van specifieke groepen en non-take up.

Bij een eerste intern symposium presenteerden en bekritiseerden het stuurcomité en de auteurs elkaars bijdragen. Op basis daarvan en de opmerkingen van het stuurcomité werden aanpassingen gemaakt totdat een definitieve versie is ontstaan.

Elke auteur heeft bovendien aandacht voor beleidsaanbevelingen: wat kan de politiek nu doen op basis van dit onderzoek? In een tweede symposium werden die beleidsaanbevelingen intern besproken. Koen Hermans heeft de aanbevelingen in een apart besluitend hoofdstuk samengevat, toegelicht en verwerkt.

Deze studie bouwt voort op de resultaten van de Handilab studie (2012 –o.a.Koen Hermans), die op vraag van de FOD Sociale Zekerheid werd uitgevoerd en gefinancierd.  Het ging toen over een bevraging van meer dan 1000 personen met een handicap rond de moeilijkheden die ze ondervinden ivm levenskosten, sociale participatie, etc. In dit boek werd geen nieuw materiaal gecreëerd, maar gaat het over een samenvatting van belangrijke resultaten die in aparte onderzoeksvelden naar boven komen. Het unieke aan het project is dat ze experten die werken rond verschillende problematieken samenbrengt.

Historiek

Voor dit uniek samenwerkingsverband tussen de POD Maatschappelijke Integratie (armoede) en de FOD Sociale Zekerheid (handicap) werd een projectgroep samengesteld onder begeleiding van Annabel Vanroose (Beleidsadviseur, DG Beleidsondersteuning en -Coördinatie). Naast Jean-Marc Dubois (Expert, Dienst armoedebestrijdingsbeleid en stedelijke samenhang, POD MI), Natascha Van Mechelen (Beleidsadviseur, DG Beleidsondersteuning en -Coördinatie) en Koen Vleminckx (Adviseur-Generaal, DG Beleidsondersteuning en -Coördinatie) (intern redactiecomité) werd Koen Hermans (KUL professor en specialist handicap) voor inhoudelijke begeleiding aangetrokken.

Een stuurcomité  met Alexandre Lesiw (voorzitter a.i. POD Maatschappelijke Integratie), André Gubbels (Directeur-Generaal Personen met een Handicap) en Peter Samyn, (voorzitter a.i. FOD Sociale Zekerheid) houdt toezicht op de bijdragen en bewaakt de externe communicatie. Hierin is ook het middenveld vertegenwoordigd met oa Henk Vanhooteghem (Steunpunt Armoedebestrijding) en Ghysele Marlière (Nationale Hoge Raad Personen met een Handicap) en medewerkers van het bevoegde kabinet.