Uitgaven voor sociale bescherming
Het 'Europees Systeem van geïntegreerde Statistieken van Sociale Bescherming' (ESSOBS) is een gemeenschappelijk kader ontwikkeld door Eurostat en de lidstaten van de Europese Unie in de late jaren 70. Dit kader is een antwoord op de nood aan een specifiek instrument om sociale bescherming in de verschillende lidstaten in kaart te brengen. In alle landen van de Unie is sociale bescherming en sociale zekerheid immers op verschillende manieren georganiseerd. De ESSOBS-methodologie is gebaseerd op een systeem van gemeenschappelijke normen, definities, classificaties en boekhoudkundige regels. Aan de hand van deze methodologie is een consistente vergelijking tussen de verschillende landen van de unie mogelijk.
Het opmaken van deze statistieken is verplicht voor alle lidstaten en het is de FOD Sociale Zekerheid die deze taak op zich neemt en de gegevens aanlevert aan Eurostat. Recent werden de cijfers voor 2018 toegevoegd aan de rubriek ‘Cijfers van sociale bescherming’ op onze website. De internationale gegevens kunnen worden geraadpleegd bij Eurostat.
Aan de hand van de ESSOBS-cijfers kan je eerst en vooral de uitgaven voor sociale bescherming in kaart brengen, en dit zowel per type als per functie. In 2018 bedroegen de totale uitgaven voor sociale bescherming in België 132,3 miljard euro, of zo’n 28,8 % van het BBP. Onderstaande tabel splitst deze uitgaven op naar type, en geeft aan dat 95,1% van de uitgaven in 2018 sociale prestaties omhelzen.
Omdat ESSOBS een Europees kader betreft, kunnen we België met onze grootste buurlanden vergelijken. Gegeven het feit dat er voor deze landen nog geen cijfers voor 2018 beschikbaar zijn, is enkel een vergelijking met 2017 mogelijk. Het percentage voor België, voor 2017, vinden we terug boven het EU gemiddelde (dat in 2017 27,9% bedraagt), maar onder de percentages die voor de buurlanden worden gerapporteerd.
Een opdeling per functie is, zoals eerder aangegeven, ook mogelijk. Onderstaande tabel toont aan dat de uitgaven voor ouderdom in 2018 het grootste deel van de uitgaven behelzen. Wanneer we de uitgaven voor ‘ziekte / geneeskundige verzorging’, ‘invaliditeit’ (die overeenstemmen met onze begrippen ziekte- en invaliditeitsverzekering, arbeidsongevallen en beroepsziekten) en ‘overleving’ hierbij optellen, vormen deze met 82,6 % het overgrote deel van alle sociale prestaties.
In tweede instantie geeft ESSOBS ook een indicatie van de ontvangsten voor sociale bescherming. In 2018 bedroeg het totaal van deze ontvangsten 134,6 miljard euro, ofwel 29,3% van het BBP. Deze ontvangsten kunnen op hun beurt worden opgesplitst per type. In 2018 vertegenwoordigden de werkgeversbijdragen met 39,2% het belangrijkste deel van de inkomsten voor sociale bescherming. Ook de overheidstussenkomsten maken met 38,8% een belangrijk onderdeel uit van alle inkomsten.
De FOD Sociale Zekerheid publiceert jaarlijks ook een meer uitgebreide informatieve brochure over de ESSOBS data. Deze brochure biedt meer gedetailleerde analyses, alsook een uitgebreide vergelijking met de andere EU-lidstaten. De laatste versie van deze brochure is gebaseerd op de cijfers van 2017 (voor België) en 2016 (voor de vergelijking met de andere lidstaten van de Europese Unie). Deze kan je terugvinden in onze rubriek “Statistische publicaties”